Reiparbanen
Reiperbana held kurs og opplæring. Foto: Lars Arvid Oma
SJ Mathilde – Med hampetau i riggen
Tau av naturfiber
Besøk Noregs einaste reiparbane i drift!
Korleis vart tau laga i tidlegare tider? På reiparbanen ved Hardanger fartøyvernsenter kan du på nært hald sjå korleis ein lagar handslått hampetau, og tau av andre naturfiber, slik dei gjorde det i mellomalderen. Reiparbanen er open for publikum, velkomen på besøk!
Hampetau og mykje meir
Vi har landets einaste reperbane som er i bruk. I den 80 meter lange banen vert det produsert tau av:
- hamp
- bomull
- manila
- kokos
- lindebast
- hestetagl
- hud og hår
Tau for sal
Reipslagarane produserer tauverk til ei mengd ulike formål; som tau til rigg på småbåt og fartøy, til seglmakarar, museum, hestehald, lasso, dekorasjon og rekkverk. Når tauet vert slått for hand, er det lett å tilpassa det til den bruken tauet skal ha.
>>> Ta kontakt for bestilling av tau (reip@hvm.museum.no)
Dei viktigaste kundane våre er fartøyeigarar som driftar tradisjonsbåtar og fartøy frå tidlegare tider. Vi arbeider med rekonstruksjon og restaurering av desse historiske fartøya. I slike prosjekt er heilskapen viktig, og då lyt det vera handslåtte tau og reip i riggen. Hampetau av høg kvalitet er avhengig av garn med lange fibre, som det kun er vi som leverer i Norge idag.
Vi held faget i hevd
I 1995 fekk vi eigen reipslagar, Anja Hertzberg. Då var det meir enn 40 år sidan sist nokon hadde teke fagbrev som reipslagar i Noreg.
No har vi ein reipslagar med fagbrev ansatt hos oss, Sarah Sjøgreen. Faget vart igjen godkjent som eige lærefag i august 2013, og vi har no ein lærling, som eineste læreplass i Noreg.
Unik kompetanse
HFS er åleine i Noreg om å halda det tradisjonsrike faget i hevd.
Den unike fagkunnskapen vert også nytta i forsking, og når historisk bruk av tau vert dokumentert og rekonstruert.
Kurs
Reipslagarane dreg ut og held kurs og foredrag. Då kan vi ha med oss ei lita, mobil reiparbane der ungar og vaksne kan laga sitt eige tau! Vil du lære å lage tau? Vi har årleg kurs i reipslaging på reperbanen i Norheimsund.
Store oppdrag
Døme på større oppdrag er levering av tau til ståande og laupande rigg til vikingskipa Draken Harald Hårfagre og Saga Oseberg. Reiparbanen har levert alt av tauverk og rigg til den nye bankskøyta i Ålesund, og ei rekke andre fartøy i inn og utland.
Riggverkstad og hamperigg
Hardanger fartøyvernsenter har også ein riggverkstad, med spesialkompetanse på rigging av tradisjonelle seglfartøy, og hamperigg.
Gode råd fra reipslagar/rigger Sarah: